هرس زمستانه چیست؟
با هرس زمستانه می توانید درختچه ها و شاخه هایی که بیش از حد رشد کرده اند را کاهش دهید. و همچنین ساختار گیاه را به جهت بهبود طول عمر گیاه حفظ کنید. این عمل معمولاً برای درختان و درختچه های برگریز در پاییز و زمستان انجام می شود.
این فرآیند که در زمان خواب گیاه انجام می شود کمک می‌کند تا شاخ و برگهای کوچکتر هرس شوند. و در نتیجه «دوام و ماندگاری» گیاهان را افزایش می‌دهد. و اجازه رشد بیش از حد را به گیاه نمی دهد. همچنین به تضمین سلامت و قدرت طولانی‌مدت آن کمک می‌کند.
فواید هرس زمستانه چیست؟
هرس منظم زمستانه باعث رشد سالم می شود.
تولید میوه را بیشتر می کند.
شاخه های بیمار یا آسیب دیده را از بین می برد.
جذابیت بصری درختان را بهبود می بخشد.
اندازه گیاه را در صورت نیاز کاهش می دهد تا اندازه ایده آل را در منطقه ای که برای رشد در نظر گرفته شده است حفظ کند.
فضای داخلی گیاه را کم می کند و گردش هوا را بهبود می بخشد، بنابراین به کاهش مشکلات حشرات و بیماری کمک می کند.
چه زمانی باید هرس زمستانه انجام شود؟
توصیه می کنیم هرس خود را از آذر تا اوایل اسفند انجام دهید. این دوره خواب زمستانی و خواب طبیعی است که به این معنی است که می توانید گیاهان خود را بدون به خطر انداختن سلامت گیاهان خود هرس کنید.
در طول پاییز و زمستان، انرژی گیاهان عمدتاً در سیستم تنه و ریشه ذخیره می شود تا قسمت بالایی گیاه را پشتیبانی کند. اگر گیاه بیش از حد بزرگ شده یا از فرم خارج شده باشد، این زمان ایده آلی برای جوان سازی است. اگر بخش زیادی از گیاه در طول زمستان، در حالی که گیاه خواب است، حذف شود، ذخیره انرژی گیاه بدون تغییر است.
توجه: هرگز بیش از 25 درصد گیاه را در یک بار هرس حذف نکنید. همیشه به یاد داشته باشید، هرس زمستانه ممکن است موجب شود بسته به نوع گیاه، گل های کمتری در فصل آینده داشته باشد.
هرس شاخه
شاخه ها از نظر تعداد و نحوه رشد مهمترين عامل تعيين کننده در میزان مقاومت آن در مقابل فشارهای ناشی از وزن ميوه، باد، برف و يخبندان زمستانه به شمار می رود. بعلاوه نحوه قرار گرفتن شاخه ها و زاويه آنها با تنه و شاخه های اصلی تر، به ميزان زيادی بر روی قدرت باروری گياه و تحمل آن در برابر شرائط نامساعد جوی تاثير می گذارد.
به اين دلايل، در هنگام هرس كردن شاخه های يك گياه بايد دقت زيادی بكار رود و همواره شكل و اندازه نهائی آن را در نظر گرفت. بطور كلی، شاخه های يك گياه چوبی را می توان به دو گروه بارور و نابارور تقسيم نمود. شاخه های نابارور عبارتند از:
- پاجوش ها، نرك ها و شاخه های معمولی بی بار (فاقد گل و ميوه).
- شاخه هاي بارور عبارتند از: سيخك ها، برندی و شاخه های معمولی بار دهنده ( حاوی گل و ميوه).
نکته مهم : در هرس شاخه های نابارور ، تمام پاجوشها و نرك ها را در طول فصل رشد از ته قطع كنید.
البته در شرايط استثنائی می توان اين شاخه ها را نگه داشت و پاجوشها را به عنوان پايه پيوند و نرك را به عنوان شاخه بارور و يا شاخه های حامل سيخك بكار گرفت.
هرس شاخه های نابارور
شاخه های معمولی نابارور را بر حسب موقعيت آنها مي توان در دوره استراحت گياه به دو صورت سرزنی و يا حذف كامل هرس كرد. در اينجا، بايد در نظر داشت كه معمولا” در بهار سال بعد از هرس درخت كه مقداری از شاخه ها و در نتيجه تعدادی از جوانه های خود را از دست داده، نيروی ذخيره خود را صرف رشد جوانه های باقيمانده می كند. و بدين ترتيب جوانه هايی كه تحت شرايط معمولی ممكن بود رشد نكرده و به حالت راكد (خفته) يا جوانه مخفی درآيند تبديل به شاخه می شوند. و موجب توليد شاخ و برگ زياد و متراكم شدن تاج درخت می گردند.
در چنين حالتی، بايد تعدادی از اين شاخه های جديد را در زمستان سال بعد بطور كامل حذف كرد و تعداد باقيمانده را نيز سرزنی و كوتاه كرد تا از رشد سريع و بدون انشعاب و در نتيجه از تركه ای شدن آنها جلوگيری كرده، در عين حال برای رشد سال بعد تعداد كافی جوانه بر روی گياه باقی بماند.
هرس شاخه های بارور
هرس شاخه های بارور، بستگی به طول عمر آنها دارد. به عنوان مثال شاخه های بارور معمولی بيش از يكبار توليد گل وميوه نمی كنند و بنابراين بايد در زمستان سالی كه به بار نشسته اند هرس شوند.
سيخك ها در گياهان مختلف، طول عمرهای متفاوتی دارند مثلا” در زردآلو تا چهار سال، در سيب 10 تا 20 سال در گيلاس 10 تا 12 سال و در گلابي حدود 20 سال عمر می كنند.
و پس از آنكه خشك می شوند ، در اين هنگام بايد سيخك ها را از طريق قطع شاخه حاملشان هرس و گياه را وادار به توليد شاخه های جديدی كرد كه هر كدام پس از چند سال بصورت شاخه های حامل سيخك های جوان بارور در می آيند.
نکات مهم و کلیدی :
هرس را ابتدا با حذف شاخه های کوچکتر به منظور نازک کردن، شکل دادن یا کاهش تعداد آنها آغاز کنید.
برش مورب به اندازه ½ سانتی متر بالاتر از جایی که جوانه به سمت بیرون از گیاه است ایجاد کنید. برش ها را با زاویه 45 درجه ایجاد کنید تا از بیماری یا آسیب آب جلوگیری کنید.
به خاطر داشته باشید که هرس باعث رشد جدید در جهت برش می شود.
در هرس شاخه براي ایجاد فرم و شكل مطلوب و جلوگيری از رشد بي رويه و عقب افتادن باروری و كم شدن محصول سال بعد رعايت نكات زير ضروری است:
حذف کامل یک شاخه
در موقع حذف كامل يك شاخه صرفنظر از قطر آن بايد دقت شود كه پائينترين قسمت شاخه ای كه قرار است حذف گردد برش داده شود. و به موازات تنه يا شاخه اصلی ايجاد گردد به طوری كه قسمتی از شاخه بريده شده بر روي تنه يا شاخه اصلی باقی نماند.
اين امر باعث می شود كه سطح بريده شده سريعا” توسط بافت پوششي پينه التيام يابد. و راه نفوذ عوامل مولد بيماری و پوسيدگی مسدود گردد. اگر برش بطور ناصحيح انجام شود، زائده ای از شاخه قطع شده بر روی درخت باقی خواهد ماند كه ناخنك يا مهميز ناميده می شود.
و به دليل فقدان رشد پس از مدتي می ميرد و مورد حمله شديد انواع قارچ ها و باكتريهاي گنده رو قرار مي گيرد. و دچار پوسيدگی می شود. پوسيدگی به مرور در طول زائده پيشروی كرده به درون تنه درخت می رسد و در نتيجه پس از چند سال درخت را پوك و توخالی می كند.
اگر شاخه ای كه قطع می شود مسن و دارای قطری بيش از پنج سانتيمتر باشد، بايد سطح بريده شده را توسط چسب باغبانی كه دارای سم قارچ كش باشد پوشاند تا به درخت فرصت كافی برای التيام داده شود. و در عين حال قسمت های مركزی سطح بريده شده كه قابليت ترميم ندارند مصون بماند.
هرس یکباره
هرگاه درختی چند سال هرس نشده باشد و يا بخواهيم از ارتفاع آن بكاهيم هرس شديد لازم است. و اينكار را بايد در طي چند سال انجام داد و به تدريج درخت را به شكل و اندازه دلخواه درآورد.
هرس شديد يكباره باعث خواهد شد كه باروری درخت (در صورتيكه درخت هنوز بارور نشده باشد) يك الی چند سال به عقب بيفتد. و اگر بارور شده باشد، ميزان محصول آن برای يك و گاهی چند سال به شدت پائين بيايد. و حتی گاهی اوقات بطور كامل متوقف شود.
اشكال ديگر هرس شديد يكباره اين است كه گياه بلافاصله در سال بعد تعداد زيادی نرك توليد خواهد كرد كه حذف آنها در طول فصل رشد كاری پر زحمت خواهد بود.
زاویه هرس شاخه
در هنگام حذف كامل شاخه ها، بايد دقت داشت كه چه زاويه ایی با تنه و يا شاخه حامل خود می سازد. اگر به قائمه نزديكتر باشد اين شاخه قويتر بوده، رشد بهتری خواهد نمود. و چنين زاويه ای در مقابل وزن ميوه و فشارهای خارجی نيز مقاومت بيشتری خواهد داشت. بنابراين در هنگام هرس بايد در درجه اول شاخه هايی حذف شوند كه با تنه و يا شاخه حامل خود زاويه بسته تری می سازند و در نتيجه ضعيفتر هستند.
انشعابات دوشاخه ای
در انشعابات دو شاخه ای، آنهائیكه قطر يكی از شاخه هايشان از ديگری كمتر است قويتر از آنهائی هستند كه قطر شاخه هايشان با هم برابر هستند. بنابراين سعی کنید انشعابات دو شاخه ای که قطر انشعاب آنها یکسان نیست را نگه دارید.
هرس ريشه
وجود تعادل بين حجم ريشه و شاخ و برگ برای رشد و باروری متناسب گياه لازم است. اگر این تعادل در اثر هرس شديد شاخ و برگ و يا حمله امراض و آفات از بین برود، گياه مجبور به توليد شاخ و برگ بیشتر می شود. و باردهي آن عقب مي افتد. ولی اگر رشد ریشه محدود شود، رشد گیاه محدود شده و گیاه زودتر به باردهی می رسد. و نرخ تبدیل گل به میوه افزایش می یابد.
نوعي ديگر از هرس ريشه، هنگام كشت نهال در محل اصلی و يا انتقال آن از خزانه ای به خزانه ديگر در مورد بعضی از گياهان چوبی (مانند ميوه هاي دانه دار و هسته دار و مركبات) و بعضی گياهان زينتی (مثل گل سرخ) صورت می گيرد. بر خلاف نوع قبلی هرس ريشه، به دليل اينكه گياه را تحريك به توليد ريشه های فرعی جديد و بيشتری مي كند، اثر تقويت كننده داشته و رشد نهال را تسريع می کند.
در اينجا لازم به تذكر است كه ميزان تحمل و واكنش گياهان مختلف به هرس ريشه با يكديگر متفاوت و وابسته به توانايي آنها براي توليد ريشه فرعی است. هر چه اين توانائی بيشتر باشد واكنش گياه به هرس ريشه بيشتر و صدمه وارده كمتر است. در اين رابطه بعضی از گياهان ( مانند پسته، انواع گياهان جاليزی) چون نمی توانند ريشه فرعی زيادی توليد كنند به جابجايی و هرس ريشه بسيار حساسند. و از اين عمل به شدت صدمه می بينند.
نکته مهم : بعد از هرس همه بقایای هرس و برگ های افتاده را جمع کنید. حشرات در بقایای گیاهی ، زمستان گذرانی می کنند و به باغ سرایت می کنند.
About Author
More Stories
امکان ندارد بحران آب کشور بدون توجه به خاک حل شود
آفت کش های طبیعی
کودها و انواع آن در کشاورزی