نگاهی کوتاه به اهمیت بوته در مراتع

در کشوری همچون ایران که بیشتر مراتع آن را بوته زارها تشکیل می دهد،وجود بوته در مرتع،تخریب و دوباره سازی آن را کاهش می دهد.

بوته کنی یا کندن بوته های موجود در مرتع سهم بزرگی در نابودی مراتع به عهده دارد،نابودی که با گسترش آن در زمانی نه چندان دور،کویرها و بیابانهای وسیعتری خواهیم داشت.

بدون شک با شناخت اهمیت و فواید بوته ها،کمتر شاهد بوته کنی خواهیم بود.طبق تعریف فرهنگ فارسی معین،بوته نوعی رستنی است که بسیار بلند نشود و به زمین نزدیک باشد.

طبق تعریف گیاه شناسی نیز بوته،گیاهی با ساقه چوبی است که ارتفاع یا بلندی آن بین 30 تا 40 سانتی متزر است.

وجود بوته در مرتع فوایدزیادی دارد و اگر بگوییم که باعث رونق دامداری روستاییان و عشایر،و بالا رفتن درآمد آنها می شود،سخنی به گزاف نگفته ایم.

در واقع اولین و مهمترین فایده و خاصیت بوته ها در تولید علوفه است که در عرف جنگلبانی محصولات فرعی نام دارد.

به این ترتیب دامها می توانند از برگها و سرشاخه های آن استفاده کنند.البته در نحوه استفاده از بوته ها باید دقت کافی داشت؛مثلا در مراتعی که بوته های آن کم هستند؛به دلیل فرصت کافی بوته ها برای رشد و ازدیاد،باید دام کمتری به چرا برده شود.

دومین فایده بوته ها این است که باعث می شود آبها فرصت لازم را برای فرورفتن در زمین پیدا کنند.آب در زمینی که از بوته پوشیده باشد،بهتر نفوذ می کند؛بخصوص در فصولی از سال که بارندگی داریم،بوته از جاری شدن آب باران بر روی زمین جلوگیری و به مانند سدی کوچک،در برابر جریان آب مقاومت می کند.

سومین فایده بوته ها در کاهش فرسایش و شسته شدن خاک است.زمینی بدون بوته و گیاه را در نظر بگیریم که بوته هایش کنده شده است،در این حالت باد با سرعت زیادی در سطح زمین می وزد و خاک حاصلخیز را با خود به یغما می برد.

بنابراین راه علاج در کاشت بوته های مقاوم به خشکی (مانند تاغ ) است.

ریشه تاغ قادر است به اعماق خاک فرو برود و علاوه بر تامین آب مورد نیاز،خاک را هم تثبیت کند.

نفوذ ریشه این گیاه تا عمق سی متری زمین،در جنگلهای اطراف کرمان مشاهده شده است.

چهارمین فایده بوته ها به مصارف گوناگون دارویی و صنعتی آنها مربوط می شود.به عنوان مثال از بوته ( گون ) که در مناطق کوهستانی موجود است،

کتیرا و از بوته آویشن دارویی به همین نام و از خارشتر ترنجبین و از کما انقوزه می گیرند که مصارف پزشکی دارد.

آخرین فایده بوته ها، نقش هر چند کوچک آنها در کاهش دمای هوا و پاکیزه و معتدل نگه داشتن هوای منطقه ( روستا ) است.

حال که به اجمال با فواید بوته های به ظاهر ناچیز آشنا شدینم،بهتر است تا نه تنها از آنها حفاظت کنیم،بلکه با شرکت در طرحهای بوته کاری، زندگی و محیط زیستمان را سامان بخشیم.