تاثیر کشاورزی بر توسعه یافتگی و امنیت ملی (9)

4_زود بازده تر بودن سرمایه گذاری در بخش

بسیاری از پروژه های کشاورزی و منابع طبیعی از قبیل آبخیزداری،بیابان زدایی و … نیاز سرمایه ای پایین تری نسبت به طرح های صنعتی داشته و منافع سریع تری را در ابعاد اقتصادی،اجتماعی و محیط زیستی برای جامعه ایجاد می کنند.میزان اشتغالی که بخش کشاورزی و منابع طبیعی به ازای هر واحد سرمایه ایجاد می کند،بیشتر از حجم اشتغالی که هر واحد سرمایه در صنعت و خدمات دربر دارد.ضمن اینکه همان طور که ذکر شد،مثلا اجرای پروژه آبخیزدارری یا جنگل زراعی،علاوه بر ایجاد شغل (منافع اجتماعی_اقتصادی) منجر به تغذیعه بیشتر سفره های آب زیرزمینی و کاهش تبخیر آب و در نتیجه،تولید آب شیرین و نیز کاهش فرسایش خاک (کارکردهای محیط زیستی) هم خواهد شد.

5_بالاتر بودن بهره وری سرمایه در بخش کشاورزی

نتایج مطالعه ورمزیاری و صالح (1386) نشان داد که ایجاد یک واحد ارزش افزوده در بخش کشاورزی ایران،به سرمایه کمتری نسبت به سایر بخش های اقتصاد نیاز داشته و بخش کشاورزی از ثبات بیشتری در مقابل شرایط جنگ برخوردار بوده و اثرپذیری آن از تحولات بیرونی کشاورزی (به قیمت ثابت 1376) در دوره زمانی 1357_1383 بالاتر از سایر بخش های اقتصادی بوده است. این نتایج هم راستا با نتایج سلطانی (1383) و نیکوکار (1381) است.

6_قابلیت پیوند بخش کشاورزی و منابع طبیعی با بخش خدمات و صنعت

نتایج مطالعه اسفندیاری و همکاران (1388) نشان می دهد که بخش کشاورزی به لحاظ پیوندهای مستقیم و غیر مستقیم پسین،در رتبه اول و به لحاظ پیوندهای مستقیم و غیر مستقیم پیشین در رتبه دوم در میان بخش های اقتصادی کشور قرار دارد.پیوندهای قوی پسین و پیشین کشاورزی با سایر بخش ها حاکی از اثرگذاری این بخش در شکوفا شدن و ایجاد تحرک در کل اقتصاد است.

1_6 توان بالای بخش کشاورزی و منابع طبیعی برای توسعه طبیعت گردی و گردشگری کشاورزی

کشاورزی به دلیل درهم تنیدگی خاص خود با نظام معیشتی و زندگی کشاورزان،بعد فرهنگی خاصی داشته و ترکیبی از کشت (Agri) و فرهنگ (Culture) است.این امر،فرصت بی بدیلی را به بخش کشاورزی می دهد تا با یک سازماندهی مناسب،اقدام به جذب گردشگر نماید.به ویژه اینکه ایران یکی از با سابقه ترین تمدن های دنیا را داشته و بنا به اذعان گردشگران خارجی،اصالت هایی که در نظام کشاورزی و کشاورزان آن دیده می شود،در کشورهای صنعتی و به اصطلاح جهان اول،وجود ندارد.

از جمله مزیت های نسبی اساسی بخش کشاورزی ایران در این زمینه،دانش بومی غنی کشاورزان ایرانی است.

هرچند نظام های کشاورزی ایران به لحاظ ارتقای سطح فناوری تولید در مقایسه با کشورهای صنعتی دچار محدودیت است،ولی این نظام ها از یک اصالت ویژه ای برخوردارند.

همان طور که گفته شد،این اصالت تاریخی_فرهنگی مزیت رقابتی مهمی را به نظام های کشاورزی ایران در برابر نظام های مشابه کشورهایی مانند آمریکا،استرالیاو… می دهد.

تجربه خوبی نیز در روستای بزم شهرستان بوانات و برخی دنقاط دیگر کشور وجود دارد که حاکی از وجود چنین پتانسیلی در ایران است.

علاوه بر این،طبق براوردها تا افق (1401) در حدود 78 درصد جمعیت ایران،شهرنشین خواهد شد (کلانتری و همکاران،در دست انتشار) و در نتیجه نسلی پدیدار خواهد شد که با کشاورزی و روستایی غریبه بوده و آشنایی با آن،تجربه یک دنیای جدید به شمارخواهد رفت.

لذا پیوند دو بخش کشاورزی و گردشگری_به عنوان بزرگ ترین صنعت دنیا که 11/7 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را ایجاد کرده و از هر 20 شغل زمین،یک شغل متعلق به آن است(آلوارز،مارتین،کاسیلز،2007)_ می تواند به ایجاد فرصت های شغلی مناسب به خصوص در نواحی روستایی کمک کرده و درآمدهای ارزی بالایی را نصیب کشور کند.چنین قابلیتی در صنعت دیده نمی شود.

2_6 توانمندی مناسب بخش کشاورز و منابع طبیعی برای توسعه صنایع کاربر و دارای ارزش افزوده بالا

بسیاری از تولیدات این بخش،مانند انواع تولیدات باغی،شترمرغ،حیوانات زینتی،گیاهان دارویی و … ماده خام ارزشمندی برای صنایع تبدیلی و فرآوری درآمدزا به شمار می روند،ولی با وجود این در کشور هنوز صنایع مذکور به صورت شایسته توسعه نیافته اند.

در این بین، صنایع مبتنی بر منابع طبیعی نسبت به صنایع کشاورزی مورد غفلت بیشتری قرار گرفته اند.طبق شواهد،صنایع مبتنی بر جنگل در سطح جهان در حدود 47 میلیون فرصت شغلی تمام وقت فراهم کرده است(ناش،2005).

مطالعات کنونی پتانسیل درآمدی مهمی را برای بازارهای جاویژه در زمینه الوار با ارزش بالا،چوب گواهی شده،تولیدات فراوری شده چوب،خمیر چوب،تولیدات جنگلی غیر چوبی و پرداخت هزینه برای حفاظت از خدمات بوم شناختی ارزشمند نشان می دهند (آژانس توسعه جهانی آمریکا،2006)

ادامه دارد…