بررسی و معرفی الگوی اقتصادی آیت الله العظمی شاه آبادی (9)

سیاست عُده (فراهم نمودن امکانات اقتصادی و مالی )

آیت الله العظمی شاه آبادی نیازهای اقتصادی را با اولویت زیر بیان می کند:

1_کشاورزی:کشاورزی و توسعه آن از امور اساسی اقتصادی جامعه است؛به ویژه در ایران که سرزمینی گسترده با منابع فراوان آب و خاک و نیروی انسانی مستعد است باید تلاش شود تا این نیاز اساسی در داخل ایران برآورده شود تا مردم با رفع نیازهای اساسی اقتصادی در پی امور دینی باشند.

2_صنعت:صنعت نسبت به کشاورزی در اولویت دوم است.چون در صورت تزاحم بین صنعت و کشاورزی اگر کشاورزی در اولویت قرار نگیرد،دنیا طلبان ممکن است در امور معیشت مردم اختلال ایجاد کنند و در نتیجه جامعه اسلامی در معرض خطر قرار بگیرد.

3_تجارت خارجی:تجارت خارجی نسبت به کشاورزی و صنعت امر فرعی محسوب می شود.

چون تجارت خارجی زمانی اتفاق می افتد که مازاد بر نیازهای کشاورزی و صنعتی در جامعه اتفاق بیافتد.

4_امور مالی مانند قرض دادن:تامین مالی فعالیت های اقتصادی از راه قرض الحسنه و امثال آن،امری ضروری است.بدین ترتیب باید راه قرض ربوی را سد کرد.

5_پس از همه این ها به بخشی از افراد جامعه که توان تامین مخارج زندگی خود را ندارند و فقیر محسوب می شوند،

به حکم عقل و شرع و نیز به حکم غیرت و رافت که فطری بشر است،باید کمک بلاعوض نمود.چون فقرا حق دارند تا معیشت آنان نیز تامین شود.

بلکه این امر به مقتضای عدالت اسلامی است،چون شریعت اسلامی بر عدالت و اعطاء کل ذی حق حقه تشریع شده است.

اگر فقرا تامین نشوند،ممکن است حرکت های اجتماعی منفی به وسیله آنان ایجاد شود و منشا هرج و مرج اجتماعی گردند.در این صورت اغنیا و اموال آنان نیز در امنیت نخواهند بود.

به همین علت رسول گرامی اسلام فرموده است: (حصنوا اموالکم بالصدقه: اموال خود را با دادن صدقه محافظت کنید).

مطالب پیش گفته نشان می دهد که آیت الله العظمی شاه آبادی کاملا به مسائل اقتصادی عصر خود و بخش های مهم آن آشنایی کافی دارد.فعالیت های اقتصادی را به لحاظ داخلی به دو بخش کشاورزی و صنعت تقسیم می کند.ظاهرا بخش خدمات در عصر ایشان چندان قابل ملاحظه یا اصلا مطرح نبوده که به آن اشاره نکرده است.

تعاون و همیاری تنها راه موفقیت اقتصادی

آیت الله العظمی شاه آبادی تنها راه موفقیت جامعه اسلامی در عرصه های اقتصادی و تامین نیازهای اقتصادی و مالی جامعه را تعاون و همیاری مسلمانان می داند.

برای اثبات این امر به آیه ای از قرآن تمسک می کند که خدای متعال فرمود:(تعاونوا علی البر والتقوی) تعاون و همکاری به جهت آن است که اولا انسان نیازهای فراوانی دارد،

ثانیا به تنهایی نمی تواند نیازهای خود را برآورده کند.بنابراین،مسلمانان باید با تعاون و همکاری اقدام به رفع نیازهای خود کنند.

منظور آیت الله العظمی شاه آبادی از تعاون ضرورتا اقتصاد تعاونی مصطلح نیست،بلکه اعم از آن است و آن را به عنوان یک روش فعالیت اقتصادی معرفی می نماید.

همچنین ایشان معتقد است که در تاسیس الگوی اقتصادی برای رفع نیازهای مردم باید بر اساس احکام عادلانه اسلامی عمل نمود تا مردم در درون چنین الگویی باهم تعاون و همکاری نمایند و تزاحم حقوق اتفاق نیافتد و توزیع عادلانه ثروت و درآمد محقق شود.اما اگر فعالیت ها و الگوی اقتصادی براساس احکام طبیعی تاسیس شوند،باعث تزاحم حقوق افراد می شود و سزانجام:(الحکم لمن غلب:حکومت برای کسی است که مسلط شود).اتفاق خواهد افتاد.اگر تزاحم اقتصادی اتفاق افتد؛

به دنبال آن،حاکمیت اقتصادی در اختیار افراد ثروتمند قرار می گیرد.چنین امری ملاک رفتار حیوانات است.در چنین شرایطی نیازهای افراد فقیر تامین نخواهد شد،بلکه باعث نابودی آنان یا باعث اعتراضات اجتماعی و انحراف جامعه اسلامی به سمت مسلک های منحرف غربی و شرقی همانند کمونیسم می شود.