یافته های کلیدی و راهکارهای توسعه کارآفرینی روستایی

از بررسی و تحلیل مجموعه مطالعات نظری و اکتشافی (مورد کاوی ها)انجام شده،می توان به یافته های کلیدی و درس های اساسی ذیل اشاره کرد:

1_بدون وجود یک استراتژی کلان توسعه و توسعه اقتصادی مشخص،نمی توات توفیق فراوانی در امر توسعه روستایی و توسعه کارآفرینی در روستاها بدست آورد.قطعا باید تمرکز زدایی یکی از مهمترین و اساسی ترین سیاست های کلان توسعه کشور باشد.

2_استراتژی توسعه اقتصادی کشور باید به خوبی جایگاه روستاها و رویکرد توسعه روستایی مطلوب را مشخص ساخته و برای آن ارزش و اهمیت کافی قائل شود.مثلا نمی توان با انتخاب یک استراتژی صنعتی شدن همچون کشور ما که اخیرا توسط وزارت صنایع و معادن معرفی شده است)به توسعه ی روستایی (و توسعه کشاورزی)دست یافت.

3_توسعه روستایی معادل توسعه کشاورزی نیست.توسعه کشاورزی باید به عنوان زیر مجموعه توسعه روستایی تلقی شود.بعلاوه کشور نباید صرفا بر توسعه کشاورزی متمرکز گردد،چون توسعه کشاورزی الزاما به توسعه روستایی منتهی نمی گردد.

4_بهترین استراتژی توسعه روستایی،ترکیبی از رویکرد ساختارهای سلسله مراتبی سکونت گاه ها،توسعه روستایی یکپارچه و توسعه پایدار است.لازم به ذکر است توسعه پایدار ما را مجاز به بهره برداری بیشینه از زمین و منابع طبیعی نمی داند.جالب است که بدانیم بسیاری از کشورهای پیشرفته (همچون آلمان) به کنترل و محدودسازی کشاورزی و استفاده از جنگل هلا و مراتع خود پرداخته اند تا محیط زیست شان سالم باقی بماند.

5_توسعه روستایی صرفا از طریق توسعه زیر ساخت های عمرانی و ارائه خدمات اجتماعی رخ نمی دهد.بلکه نیازمند اشتغالزایی درآمدزا برای روستاییان و تسریع توسعه فرهنگی آنان(در مقابل جذابیت های فرهنگی_اجتماعی شهرها)است.

6_سر و ساماندهی به ساختار سلسله مراتبی سکونت گاه های کشور بسیار ضروری است.باید روستاهای مرکزی تر(بزرگ تر و دارای امکانات بیشتر)روستاهای کوچکتر و پرا کنده اطراف خود را پوشش داده و این روستاها از طریق شهرک ها یا شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ(و در نهایت کلان شهرها)ارتباط یابند.به هر حال ممکن است در این فرایند لازم باشد تا بسیاری از مناطق دور افتاده تر یا غیر قابل دسترس(که طبق روند موجودنیز در حال تخلیه و نابودی هستند)نیز از گردونه خارج شده و ساکنان آن ها به دیگر روستاها یا مناطق جدیدکوچ داده شوند.

7_باید با ارائه خدمات اجتماعی و اقتصادی مناسب در نقاط واسطی همچون روستاهای مرکزی و شهرک ها و شهرهای کوچک،از مهاجرت مستقیم روستاییان به شهرهای بزرگ جلوگیری نمود.بعلاوه چنین نقاط میانجی باعث خواهد شد که بسیاری از روستائیان علاوه بر حفظ کار خود در روستا از زندگی شهری نیز برخوردار شده و بعضا دارای کس و کار جدیدی در آن نقطهواسط(در کنار شغل روستایی خود)نیز شوند که این خود زمینه افزایش درآمد و رفاه آنان را فراهم می سازد.

8_اساسا نبایستی صرفا توسعه روستایی و توسعه کارآفرینی روستایی را در بافت خود روستاتصور نمود.بلکه باید بدان به صورت ملی نگریست.به همین جهت از مهمترین راهکارهای توسعه کارآفرینی و اشتغالزایی در مناطق روستایی می توان به ایجاد شهرک های کسب و کاری اشاره کرد.این شهرک ها با ایجاد فضای مناسب برای رشد کسب و کارها و کارآفرنی همچون انکوباتوری باعث رشد شرکت ها و بنگاههای روستایی می گردند.

9-در اکثر کشورهای جهان،نسبت جمعیت روستایی به جمعیت کل کشور در حال کاهش است بطوریکه در اغلب کشورهای پیشرفته این مقادیر زیر10% می باشد.جدای از مسایل مربوط به روند رشد طبیعی شهرنشینی در تمامی جهان،علت اصلی این کاهش محدود بودن ظرفیت تولید مناطق روستایی (به خصوص در حوزه های مربوط به کشاورزی است.با صنعتی شدن و علمی شدن کشاورزی در کشورها،بهره وری منابع تولید روستایی نیز افزایش یافته و بالتبع (در دراز مدت )نیازمند نیروی انسانی کمتری است.این روند خود به خود باعث افزایش بیکاری و کاهش درآمد روستائیان دارای زمین و امکانات کمتر می شود.به همین جهت یکی از استراتژی های اصلی اشتغالزایی در مناطق روستایی،حرکت به سمت صنایع و کسب و کارهای غیر کشاورزی است.اینگونه کسب و کارها در چند حوزه اساسی قرار می گیرند:صنایع تبدیلی،صنایع فرهنگی،خدمات،امور دولتی و دیگر کسب و کارها.

10_صنایع تبدیلی

از جمله مهمترین زمینه های مربوط به توسعه کشاورزی،توسعه روستایی و توسعه اشتغالزایی در روستاها است.وظیفه اصلی این هم صنایع،فرآوری محصولات کشاورزی و دامی روستا و تبدیل آنها به کالاهایی نهایی تر و با ارزش تر است.این امور اکثرا در صنایع و کارخانه های شهری انجام می شود.انجام این امور در روستاها یا نواحی اطراف روستاها باعث خلق ارزش افزوده بیشتر در این مناطق و تحریک تولید می شود.بعلاوه کیفیت و دوام محصولات نیز افزایش یافته و قدمی رو به جلو در راستای تحکیم امنیت مواد غذاییکشور برداشته می شود.

توسعه این گونه صنایع که به دانش و فناوری فوق العاده ای نیازمند نیستند،امری امکان پذیر برای نواحی روستایی محسوب می شود.بسیاری از روستائیان نیز که در شهرهانیز در همین نوع صنایع و کسب و کارها به کار مشغول می شوند،کمتر به مهاجرت متمایل خواهد گشت.اینگونه صنایع،امکان صادرات مستقیم محصولات و کالاها به دیگر کشورها را فراهم آورده و باعث افزایش رونق مناطق روتایی خواهد شد.

ادامه دارد…