گلیم بافی هنر زنان عشایر (4)

مراحل بافت گلیم

1) چله کشی

نخستین مرحله گلیم بافی ،چله کشی و استقرار تارها روی دار است.ابتدا دو رشته نخ را به فواصل دلخواه ، به موازات زیر دار و سر دار با میخ به بدنه دار می کوبند و یا به دور آن می پیچند. در اصطلاح چله کشی، این دو رشته نخ را ( زهوار ) می نامند. یکی از این زهوارها بعدا برای شروع گلیم بافی و دیگری به منظور قرار دادن چوب میانی (هاف) و همچنین چوب

( کوجی) جهت نگهداری چله ها و جدا کردن نخهای زیر و رو مورد استفاده قرار می گیرد. سپس سر گلوله نخ پنبه ای به انتهای سمت راست یا چپ زیر دار وصل می شود.بعد گلوله های نخ را از پشت اولین زهوار و از جلوی دومین زهوار عبور می دهند و از روی سر دار به پشت آن می برند و از زیر دار خارج می کنند.با تکرار این عملیات،بویژه حرکت متناوب نخ چله از پشت و روی زهوارها،نخ های تار بصورت یکی در میان قرار می گیرند.این کار تا آخر چله کشی تکرار می شود.

2) نحوه بافت

تولید گلیم معمولا با بافت چند رج ساده که نزد بافندگان به ( گیس بافی ) شهرت دارد،آغاز می شود.در روستاها و عشایر برای کناره ها و شروع و ختم بافت از پشم بز استفاده می کنند،زیرا پشم بز مانع از بید زدن می شود.به عبارت بهتر،پشم بز اجازه نمی دهد که بید از محدوده لبه گلیم به داخل آن نفوذ کند.

در آغاز،حدود 12 تا 15 سانتیمتر از ابتدای چله ها را به منظور ریشه در نظر می گیرند و سپس مقداری از گلیم با نخی از جنس نخ چله بصورت یک در میان بافته می شود.گاهی بافندگان برای این قسمت از نخهای رنگی استفاده می کنند و عمل بافت را بصورت دوتار از رو،دوتار از زیر انجام می دهند.در هر رج بافت،جهت محکم کردن قسمت بافته شده،نخهایی به نام پود از لابه ای تارها عبور می دهند و به کمک دفتین روی بافتها می خوابانند.