نقش رسانه در مشارکت

برنامه ریزی متمرکز طرحهای توسعه بدون مشارکت مردم،منجر به ایجاد راه حلهای نامناسب شد و هزینه های زیادی را به کشورها و مردم تحمیل نمود.در نهایت مشکلات عدیده نوسازی باعث ظهور رهیافتهای مشارکتی در کشورهای در حال توسعه شد.این رهیافتها با قصد دخالت مردم در فرآیند توسعه پدید آمدند.

متاسفانه در بعضی از موارد،مشارکت مردم تحت عناوین مختلفی تعریف شد که باعث بروز اختلافات غیرقابل حل گردید.در کل چهار روش مشارکت متفاوت بسیاری از پروژه های توسعه (آنهایی که ادعای ماهیت مشارکتی دارند)قابل مشاهده است.

_مشارکت در اجرا : مردم اجرای پروژه ها یا تامین برخی از منابع مورد نیاز پروژه را عهده دار می شوند.

_مشارکت در ارزشیابی : از مردم خواسته می شود تا در مورد موفقیت یا شکست پروژه اظهار نظر کنند.

مشارکت در برخورداری از مزایای حاصل از پروژه های توسعه

_مشارکت در تصمیم گیری : مردم آغاز می کنند،بحث می کنند،مفهوم سازی می کنند و فعالیتهای لازم را طراحی می کنند.

آنچه که ارتباطات مشارکتی را از انواع دیگر آن متمایز می کند روشها و فنون ارتباطات نیست بلکه ایدئولوژی و فلسفه حاکم بر آن است.تاکید بر روشهای سنتی و استفاده از تئاترهای خیابانی،آهنگ های محلی،فعالیتهای گروهی جزو عناصر اساسی ارتباطات مشارکتی است.

در اینجا لازم است به دو نکته مهم که حاصل ارتباطات به شیوه مشارکتی است اشاره شود

_قدرت بخشی : چون در ارتباطات مشارکتی مردم تصمیم می گیرند،قدرت آنها در ارایه ایده ها و نظراتشان پیرامون مسائل برنامه ریزان و کارکنان فنی تلفیق و به صورت یک قدرت واحد در می آید.

در عین حال در روستا نیز فرآیند مردم سالاری داخلی تقویت می شود.

_هویت بخشی : این مورد مخصوصا در جوامعی که برای سالهای متمادی در حاشیه قرار گرفته بودند و یا به عبارتی فراموش شده بودند نمود بیشتری دارد.

ارتباطات مشارکتی غرور و مباهات فرهنگی و احترام به نفس را به ارمغان می آورد.همچنین در کنار تقویت بافت اجتماعی از طریق توسعه سازمانهای بومی و محلی،سنتها و ارزشهای فرهنگی هم حفظ می گردد.

عنصر اصلی که ارتباطات مشارکتی را از سایر رهیافتهای ارتباطی متمایز می سازد دخالت دادن مباحث انسانی تغییر اجتماعی در فرآیند ارتباطات است.می توان گفت که چارچوب تئوری ارتباطات مشارکتی مرهون پائولو فریر است.به عقیده او، انتقال صرف معلومات از یک منبع موقتی قدرتمند،به دریافت کنندگان انفعالی،به هیچ وجه در رشد شخصیت آنها تاثیر مثبت نمی گذارد و به ایجاد خود آگاهی مستقل و انتقاد نگر و توانا کردن افراد برای مشارکت در حل مسائل کمک نمی کند.(محسنیان راد1374). به زعم وی باید ظرفیت و تواناییهای علمی و ارتباطی افراد ارتقاء یابد،لازم به ذکر است کتابهای پائولو فریر نه تنها جهان آموزش بلکه جهان ارتباطات را نیز دگرگون نمود.