تکثرگرایی و توسعه نهادی:ارتقای همکاری چند بخشی در عرصه ترویج کشاورزی(4)

متنوع شدن عرضه خدمات ترویج کشاورزی…

کشاورزان،بسته به شرایط و موقعیت خویش و نیازهای مربوطه،خدمات مورد نیاز را از منابع مختلفی تامین می نمایند.برای نمونه،آنها بسیاری از اطلاعات مورد نیاز خویش در جریان رفتار اطلاع یابی را از طریق خانواده دوستان،سایر گروه های کشاورزان،تشکل های محلی و اجتماعی،دریافت می کنند.در این بین،نقش رسانه های انبوهی،همانند رادیو،تلویزیون،روزنامه ها،اینترنت و غیره در زمینه تنوع بخشی به منابع اطلاع رسانی قابل توجه است.شواهدحاکی از این است که منابع و مجاری اطلاعات کشاورزی در حال تغییر می باشد.

با این حال،فائو تخمین زده است که بخش قابل ملاحظه ای از خدمات ترویجی در سطح جهان به وسیله کارگزاران ترویج دولتی،عرضه می شود(FAO.1999).

بنابراین،می بایست به کارکرد ترویج خصوصی در کشورهای در حال توسعه دو نهادهای غیر دولتی در عرضه خدمات ترویجی توجه شود.همچنین،شبکه ارتباطات غیررسمی،خدمات ترویجی دریافتی همراه با خدمات نهاده های خریداری شده،عرضه توصیه های ترویجی توسط خریداران محصولات و شرکت های فراوری محصولات کشاورزی،از منابع و مجاری عرضه کننده اطلاعات کشاورزی و پیام های ترویجی به شمار می روند.

سازمان دهندگان نظام های ترویج کشاورزی در کشورهای در حال توسعه،می بایست گستره وسیعی از عرضه کنندگان خدمات ترویجی که مردم روستایی را تحت پوشش دارند،بازشناسند.در این راستا بهتر است که سیاست گذاری ها و سرمایه گذاری های دولتی به نحوی صورت پذیرد که بستر لازم برای ظرفیت سازی به منظور حضور هماهنگ عرضه کنندگانمختلف و رشد آنها،فراهم آید.توسعه نظام های تکثرگرا و حصول هماهنگی لازم امری زمان بر است.در بسیاری از کشورها،تشکیلات دولتی دارای یک سلسله مراتب عمودی با واحدهای ستادی متمرکز و حجیم و واحدهای صفی کوچک برای عرضه خدمات ترویجی و فنی هستند.در چنین شرایطی،ظرفیت نهادی ترویج،به دلیل انحصار گرایی دولت و عدم زمینه سازی لازم،اندک بوده و زمینه حضور نهادهای غیر دولتی،ناهموار است.سیاست ها و برنامه های دولت،به جای آنکه در راستای رقابت ناعادلانه با کارگزاران خصوصی و نهادهای غیردولتی در روندعرضه خدمات ترویجی و حمایتی در بخش کشاورزی پایه ریزی شوند،می بایست زمینه ساز و تسهیلگر حضور بخش خصوصی و غیر دولتی بوده و حمایت های اعتباری و شرایط حقوقی و قانونی لازم را برای حضور این کارگزاران نوپا،فراهم آورند(UMALI-DEININGER.1996).

نقش عمده دولت در یک محیط نهادی متکثر،هماهنگ سازی فعالیت کنشگران مختلف و تسهیل همکاری های نهادی بین کارگزاران امر است.کارکرد هماهنگی به کنترل گری و اعمال قدرت محدود نمی شود؛بلکه مدیریت مشارکتی،بهبود روند تبادل اطلاعات و تسهیلگری،تدوین و اعمال قوانین و مقررات پسندیده،نظارت هدایتگرانه،تسهیل خودگردانی نهادی در روند عرضه خدمات ترویجی،مدیریت کیفیت و تنظیم روابط بین کارگزاران جهت بهره گیری از ظرفیت کارگزاران مختلف،برای پوشش موثر گروه های مخاطب را شامل می شود.گسترش مناسبات قراردادی،تامین مالی خدمات عرضه شده بوسیله بخش خصوصی و همچنین تامین مالی و عرضه توامان آن دسته از خدمات ترویجی که بخش خصوصی نمی تواند یا نمی خواهد آنها را عرضه دارد،از سازو کارهای دولت برای پیشبرد روند عرضه خدمات ترویجی تکثرگرا به شمار می رود.

در ادامه،برخی مسایل مرتبط با متنوع شدن فرآیند عرضه و تامین مالی خدمات ترویجی مورد بحث قرار گرفته است.

ادامه دارد…