تحقیقات کشاورزی

تحقیقات کشاورزی

تولید ژنتیکی گیاهانی که در برابر محرکهای خارجی نور ساطع می کنند

گروهی از محققان انگلیسی موفق به تولید دانه هایی شده اند که در برابر محرکهای خارجی مثل حمله آفات و یا سرد شدن دمای محیط،نور تشعشع می کنند و به این ترتیب،کشاورزان را نسبت به خطری که محصولاتشان را تهدید می کند،آگاه می سازند.

فکر استفاده از خاصیت تشعشع نور در گیاهان،نخستین بار در 1960 و هنگامی مطرح شد که گروهی از جانورشناسان موفق به کشف نوعی ماهی از نرم تنان دریایی موسوم به ( اکوریا ویکتوریا) شدند،این ماهی هنگام برخورد با موجوداتی که قصد صیدش را دارند،حلقه ای نورانی دور دهانش ظاهر می شود.مطالعه در ساختمان بدن او نشان داده است که تولید پروتئین عامل ایجاد نور (اکوریون) با تولید کلسیم در بدن رابطه مستقیم دارد.

گیاه شناسان از این کشف استقبال کردند،زیرا گیاهان نیز در هنگام روبه رو شدن با خطر،اقدام به تولید کلسیم می کنند و این کلسیم همچون کلید،دستگاه های دفاعی گیاه را به راه می اندازد.

تولید پروتئین (اکوریون) در گیاهان به منظور ایجاد پرتوهای نورانی در سطح آنها در گرو پیشرفتهایی بوده که در دو دهه اخیر در مهندسی ژنتیک انجام شده است. دو محقق از دانشگاه (ادینبورو) اقدام به تولید ژنی گیاهی کرده اند که می تواند گیاه را به تولید پروتئین ( اکوریون ) وادار کند.

آزمایش این ژن روی برگهای تنباکو نشان داد که به محض برخورد گیاه با خطر و تولید کلسیم در گیاه،برگهای تنباکو از خود نور منعکس می کنند.این نور چندان قوی نیست که با چشم غیر مسلح قابل رویت باشد و برای مشاهده آن،دستگاه نوری مخصوصی لازم است.اما محققان انگلیسی امیدوارند در صد سال آینده با استفاده از روشهای مهندسی ژنتیک بر شدت نور ساطع شده بیفزایند،به طوری که کشاورزان بتوانند پرتویی را که از گیاه به هنگام شب پراکنده می شود،براحتی رویت کنند.

به گفته این محققان،با شیوه های مرسوم در مهندسی ژنتیک می توان در هر مزرعه چند نمونه از گیاهان را در برابر محرکهای مختلف به تشعشع نور واداشت.برای مثال،اگر مزرعه سیب زمینی مورد حمله نوعی آفت خاص قرار گیرد،یکی از دو بوته سیب زمینی که از قبل به همین منظور آماده شده اند،واکنش نشان می دهند و اگر مزرعه با آفت ناگهانی درجه حرارت رو به رو شود،برخی دیگر از بوته ها واکنش نشان خواهند داد.

کاوشهای این دو محقق در مورد نحوه واکنش گیاهان نشان داده است،گیاهانی که در گلخانه ها رشد می کنند،اگر در معرض نوازش قرار گیرند و با آنها صحبت شود،از رشد بهتری برخوردار خواهند شد.

دلیل این پدیده آن است که گیاهان موجود در گلخلنه یا در محیط خانه برخلاف گیاهانی که در طبیعت پرورش می یابند،در معرض وزش باد یا تماس با بدن جانوران نیستند.حال آن که این قبیل عوامل سیستمهای داخلی گیاهان را بطور دائم مهیا و آماده نگه می دارد و موجب رشد گیاه بنحو مطلوبتری می شود.

1375