برنامه ریزی در ایران (3)

این گزارش تلاشی است برای ارزیابی تجارب گروه مشاوره ای هاروارد در ایران.تا همین اواخر نویسنده_واژه ی سخنگوی گروه شاید مناسب تر باشد زیرا این گزارش حاصل تلاش جمعی اعضای گروه مشاوره ای هاروارد است_از اینکه مجموعه این تجارب زودتر از این مکتوب نشده است از عذاب وجدان و حتی احساس گناهی بزرگ رنج می برد.اکنون دیگر چنین نیست.

بازخوانی دست نوشته های خامی که در حین کار خود تهیه کرده بودیم دلیل قانع کننده ای است که اگر در ارائه یافته ها و نظراتمان شتاب زدگی می کردیم،

اشتباه بزرگی مرتکب شده بودبم.گذر زمان که شفابخش معروف دردهاست اجازه داد تا در این یافته ها و نظرات چند عامل عمده عینیت گرایی احیا شود و به نویسنده که به نمایندگی از همکارانش سخن می گویدامکان داد تا در داوری های خود از فرو افتادن در اشتباهات بزرگ بپرهیزد.

بیشتر مطالب این گزارش به دلیل طبیعت خود باید جنبه ذهنی داشته باشد.الهام های ذهنی اهمیت قابل توجهی دارند،زیرا به چهره عریان (و گاهی نومید کننده )حقیقت رنگ و بوی واقعیت می بخشند.اما این الهام ها اگر وضعیت ذهنی راوی داستان تهیه برنامه عمرانی سوم در ایران را منعکس کنند،کم ارزش و حتی مخرب اند.

یک سال پیش اعضای گروه مشاوره ای هاروارد و ضعیت روحی خوشایندی نداشتند.در خرداد 1341 تک تک آنان با صداقت و صراحت کامل،یک گزارش مفصل درباره میزان پیشرفت کار در حیطه مسئولیت خود تهیه کردند.آنان در این گزارش ها نشانه هایی از پیش بینی ناخرسند کننده خود

را درباره موفقیت ناچیز گروه به دست دادند.

عصاره مباحث جلسه ای که در آن،گزارش های فوق ارائه شد این بود که با توجه به اوضاع حاکم،ادامه مشاوره ای هاروارد در ایران، دیگر دستاورد با ارزشی نخواهد داشت.نتیجه اجتناب ناپذی این جلسه،تصمیم گروه به ترک ایران بود.

گزارش های اعضای گروه،دست کم نشان دهنده پایان یک مرحله از پروژه کاری ما در ایران بود.آن موقع به روشنی گفته شد و اکنون این گفته باید ثبت شود که این گزارش ها به هیچ وجهه نتیجه ذهن های خسته گروه مشاوره ای هاروارد نیستند.مشاوران این گروه که در سال 1341 در ایران حضور داشتند اکثرا کارکنان سخت کوش بخش دولتی بودند و همه آنان تجارب قابل توجهی در زمینه اصلاح تشکیلات اداری داشتند.آنان گروهی نبودند که مغلوب احساس فراگیر نومیدی و بدبینی مترتب بر آن شوند.در آن جلسه اعضای گروه در مجموع،نظرات خود را بدون برنامه ریزی قبلی ارائه کردند و جزئیات حرف های تک تک افراد قبلا هماهنگ نشده بود.این گزارش را اگر چندبار مرور می کردیم شاید هدف تجدیدنظر قرار می گرفت تا از بار حزن آور آن کاسته شود.با وجود این،گزارش به لحاظ بیان حقایق اساسی و عریان وضعیت مورد بررسی در آن،شفافیت و نامطبوعی خود را حفظ کرده است.

ادامه دارد…