درختان مرکبات شامل پرتقال، نارنگی، نارنج، لیمو ترش، گریپ فروت و … نیز مثل سایر درختان به آب و عناصر غذایی و دی اکسید کربن برای تولید گل، برگ، چوب و میوه نیاز دارند.
به طور طبیعی برخی از عناصر غذایی در خاک به مقدار کافی نیستند. و یا اصلاً وجود ندارند. در نتیجه درختان مرکبات قادر به تغذیه کامل خود نیستند و موجب بروز محسوس تغییر رنگ و فرم برگهای مختلف، تغییر شکل ساقه و میوه و حتی بروز ریزش در غنچه‌های جوان می‌شود. به این صورت که به مرور کوچک شدن برگ و میوه پرتقال و نارنگی و … شده و کمبود عناصر مختلف هر کدام نوع خاصی از علائم را ایجاد می‌کنند.
علائم نیاز درخت پرتقال به نیتروژن
نیتروژن یکی از عناصر مهم غذایی است که بوسیله ریشه های درختان جذب می‌شود. جذب آن اکثرا به شکل نیترات است. این عنصر برای ساختن آمینواسیدها و پروتئین ها و آنزیم ها نقش به کار می‌رود.
علائم کمبود عنصر نیتروژن در مرکبات به شکل سبز کمرنگ تا زرد شدن برگ پرتقال و سایر مرکبات دیده می‌شود. و معمولا تمام سطح برگها بدون الگو یا شکل خاصی زرد و رنگ پریده می‌شوند. در کمبودهای خفیف برگها سبز روشن هستند و در شرایط شدیدتر زرد می‌شوند. رشدهای جدید به رنگ سبز مایل به سفید دیده می‌شوند و کم کم با گذشت زمان برگها تیره تر شده و محکم تر می‌شوند. همچنین رگبرگها هم زرد می‌شوند. در حالی که بقیه مناطق برگ سبز تیره هستند.
زرد شدن ممکن است در تمام مناطق درخت یا تنها در شاخه خاصی دیده شوند. این حالت با خنک تر شدن هوا در پاییز و زمستان شدیدتر می‌شود. چون جذب عناصر کمتر می‌شود. در برخی موارد ممکن است کمبود نیتروژن باعث تغییر رنگ برگها به زرد مایل به برنزی در برگ ها شود. و در نهایت باعث ریزش برگ ها می‌شود. کمبود نیتروژن باعث متوقف شدن یا کاهش رشد درختان یا کمبود تشکیل میوه می‌شود. مقدار بالای نیتروژن باعث زیاد شدن رشد رویشی و کاهش تشکیل میوه می‌شود.
علائم کمبود فسفر در مرکبات
فسفر یکی از سه عنصر مهم در گیاه است، ریشه های مرکبات فسفر را بیشتر به فرم دی هیدروژن فسفات یا منو هیدروژن فسفات جذب می‌کنند. در ساختار پروتئین ها و در رشد ریشه ها نقش دارند. علائم کمبود فسفر در درختان مرکبات ابتدا در برگهای مسن تر دیده می‌شوند و رنگ سبز تیره خود را از دست می‌دهند. برگ ها کوچک و باریک شده و دارای رنگ بنفش یا برنزی می‌شوند. در برخی از برگها ممکن است بعدا لکه های نکروتیک قهوه ای یا سیاه هم دیده شود. و در برگ های جوان سرعت رشد کمتر می‌شود. همچنین میوه ها درشت تر و پوست آنها ضخیم می‌شوند و کم آب می‌شوند و ترش تر از میوه های سالم هستند. ممکن است به ندرت رنگ میوه ها برنزه شوند.
مجموعه کودهای زمستانه مرکبات
بهترین روش مصرف کود برای درختان مرکبات، روش چالکود است که ترکیب زیر برای هر درخت مناسب است:
- ۵۰۰ گرم اوره یا سولفات امونیوم
- ۱ کیلو سولفات پتاس
- ۵۰۰ گرم سوپرفسفات
- ۲۵۰ گرم سولفات روی و اهن
- ۱۰۰ گرم سولفات منیزیم و منگنز
بهترین زمان کود دهی از آذر ماه تا اواسط زمستان است. امداد کشاورز مجموعه چالکود مرکبات را در پک زیر معرفی می کند. این کودها در وزن های مختلفی وجود دارند که بسته به نیاز خود می توانید بسته بندی مناسب را انتخاب کنید.
علائم کمبود پتاسیم در مرکبات
پتاسیم به عنوان یک کوفاکتور در فعالیت آنزیم ها موثر است و نقش های بسیار مهمی مانند ساخته شدن قندها و ایجاد رنگ در گیاه ایفا می‌کند. علائم کمبود پتاسیم در درختان مرکبات به شکل کوتاه شدن درخت و برگهای برنز دیده می‌شوند. در حالات شدید کمبود پتاسیم برگها چین و چروک شده و پیچیده می‌شوند و جوانه های جانبی ضعیفی از آن خارج می‌شوند.
از علائم دیگر کوچک شدن اندازه میوه ها با پوست نازک و بافت نرم است و میوه ها قبل از رسیدن ریزش می‌کنند. همچنین در برگها علائم سوختگی دیده می‌شود و نقاط زرد صمغی روی برگها ایجاد می‌شود و شاخه ها منحنی می‌شوند. همچنین نوک برگها هم به رنگ زرد یا قهوه ای دیده می‌شوند. کمبود پتاسیم بیشتر در خاکهای آهکی که عناصر آنتاگونیست وجود دارند دیده می‌شوند و در میوه هایی که به دلیل مصرف زیاد نیتروژن درشت شده اند هم دیده می‌شود.
علائم کمبود کلسیم در مرکبات
کلسیم یکی از مهم ترین عناصر ثانویه در گیاهان است. یکی از اجزای سازنده دیواره سلولی به شکل پکتات کلسیم است. و در برخی فعالیت های آنزیمی هم نقش کوفاکتور را دارد. کمبود کلسیم به شکل از بین رفتن رنگ سبز بین رگبرگی و حاشیه برگها بخصوص در ماههای زمستان دیده می‌شود. در این مناطق زرد لکه های نکروتیک یا بافت مرده به رنگ قهوه ای یا سیاه دیده می‌شود. برگها کوچک و ضخیم شده و قدرت رشد آنها کم می‌شود. همچنین نوک شاخه ها می‌میرند و میوه ها کوچک شده و واکوئل های داخل حجره های میوه خشک و چروکیده می‌شوند.
علائم کمبود منیزیم در مرکبات
منیزیم یکی دیگر از عناصر ثانویه مهم است که در ساخته شدن کلروفیل یا سبزینه گیاه نقش دارد. بسیاری از واکنش های گیاه مانند غذاسازی و ساختن قندها و نشاسته ها تحت تاثیر این عنصر غذایی است. علائم کمبود عنصر منیزیم در مرکبات به شکل برنزی یا مسی شدن برگها است. کمبود این عنصر در برگهای مسن دیده می‌شود. مناطق و لکه های زرد جدا از هم و یا زرد شدن بین آوندی در برگهای مسن و برگهای نزدیک به میوه ها از علائم کمبود این عنصر هستند. درختان دارای میوه های دانه دار بیشتر از درختان دارای میوه های بدون دانه به این علائم حساس هستند. کمبود عناصر در مرکبات ممکن است در برخی شاخه های دچار کمبود شدید برگها ریزش کنند. در خاکهای قلیایی و آهکی کمبود منیزیم بیشتر دیده می‌شود. برای کنترل این علائم از محلولپاشی با انواع کودهای حاوی منیزیم استفاده می‌شود.
علائم کمبود عنصر آهن در مرکبات
آهن یکی از عناصر کم مصرف است و در ساختار آنزیم ها و تثبیت کربن نقش دارد. وجود آهک زیاد در خاک باعث کمبود آهن می‌شود. علائم کمبود این عنصر به شکل زرد تا سفید شدن بین رگبرگها در برگهای جوان است. در موارد ملایم رگبرگها تیره تر از رنگ فضای بین رگبرگی است. در موارد شدیدتر فضای بین رگبرگی به رنگ تقریبا سفید در می آید. در برخی موارد برگها کاملا سفید شده و حاشیه و نوک برگها حالت سوختگی پیدا می‌کنند. سرخشکیدگی هم ممکن است اتفاق بیفتد. بیشتر در خاکهای با pH بالا دیده می‌شود.
علائم کمبود روی در مرکبات
روی یکی از عناصر ضروروی کم مصرف است. علائم کمبود عنصر روی در خاک شامل برگهای کوچک، حالت فشرده و روزت در نوک جوانه و برگهای جوان است. کمبود عناصر در مرکبات علائم کمبود روی به شکل باندهای نا منظم سبز در بین فضای بین رگبرگی زرد یا سبز روشن دیده می‌شود.
علائم کمبود گوگرد در مرکبات
اگر گوگرد به مقدار کافی در اختیار گیاه قرار نگیرد علائم کمبود عنصر گوگرد دیده می‌شود. علائم کمبود گوگرد به شکل زرد شدن برگهای جوان تر و سبز ماندن برگهای قدیمی تر است. کمبود عناصر در مرکبات گیاهان با کمبود گوگرد معمولا دیرتر به بلوغ می‌رسند. در درختانی که عنصر نیتروژن آنها به مقدار کافی در دسترس گیاه قرار دارند بیشتر دیده می‌شود ولی از نظر علائم گاهی با کمبود نیتروژن اشتباه گرفته می‌شود.
علائم کمبود منگنز در مرکبات
علائم کمبود منگنز به شکل باندهای سبز تیره در فضای بین رگبرگی سبز روشن یا زرد است و ظاهر لکه لکه ای به ظاهر برگ می‌دهد. در موارد شدیدتر رنگ برگها به رنگ سبز کدر یا سبز مایل به زرد در می‌آید. کلروز ابتدا در برگهای جوانتر دیده می‌شود و به تدریج در برگهای مسن تر هم دیده می‌شود. ساقه ها سبز مایل به زرد و چوبی می‌شوند. کمبود منگنز و روی ممکن است .در خاکهای آهکی دیده شود. کمبود عناصر در مرکبات و در موارد شدیدتر در درختان حساس به pH شدیدتر دیده می‌شوند. علائم اولیه کمبود منگنز ممکن است با گذر فصل از بین برود. مصرف کود به شکل خاکی و محلولپاشی در برطرف کردن این کمبود موثر است.
About Author
More Stories
افزاش بازدهی محصولات با کشاورزی مدرن
کشت و پرورش به‌لیمو
معرفی عناصر ضروری در رشد گیاهان و نحوه تامین آن ها